برند پژو، یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین شرکت‌های خودروسازی جهان، بیش از دو قرن سابقه فعالیت دارد و در ایران نیز جایگاه ویژه‌ای در صنعت خودروسازی به دست آورده است. این برند فرانسوی که در سال 1810 تأسیس شد، ابتدا به تولید آسیاب‌های قهوه مشغول بود، اما از اواخر قرن نوزدهم وارد صنعت خودروسازی شد و به سرعت به یکی از پیشگامان این حوزه تبدیل شد. در ایران، پژو نه‌تنها به‌عنوان یک برند وارداتی، بلکه به‌عنوان شریک اصلی شرکت ایران‌خودرو، نقشی کلیدی در توسعه صنعت خودرو ایفا کرده است. این مقاله به بررسی تاریخچه حضور پژو در ایران، مدل‌های موجود این برند در بازار ایران، و تأثیرات آن بر صنعت خودروسازی کشور می‌پردازد.
حضور پژو در ایران به دهه‌های 40 و 50 شمسی بازمی‌گردد، زمانی که مدل‌هایی مانند پژو 404 و پژو 504 به‌صورت وارداتی به بازار ایران عرضه شدند. این خودروها به دلیل طراحی زیبا، دوام بالا و عملکرد قابل اعتماد، به‌سرعت در میان ایرانیان محبوب شدند. پژو 504، که در سال 1968 معرفی شده بود، با طراحی چشم‌نواز و فنربندی نرم، به یکی از خودروهای خانوادگی محبوب در ایران تبدیل شد. این مدل در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله آفریقا و آمریکای جنوبی، به دلیل استقامت بالا شناخته شده بود و در ایران نیز به‌عنوان خودرویی لوکس و بادوام مورد استقبال قرار گرفت.
نقطه عطف حضور پژو در ایران، آغاز همکاری رسمی با شرکت ایران‌خودرو در اواخر دهه 60 شمسی بود. پس از توقف تولید پیکان، ایران‌خودرو به دنبال خودرویی بود که بتواند جایگزین مناسبی برای این محصول قدیمی باشد. در این راستا، پژو 405 در سال 1369 وارد خط تولید ایران‌خودرو شد. این خودرو، که در سال 1988 عنوان خودروی سال اروپا را کسب کرده بود، به دلیل طراحی مدرن، امکانات مناسب و قیمت رقابتی، به یکی از پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ ایران تبدیل شد. تولید داخلی قطعات پژو 405 از سال 1373 توسط شرکت ساپکو آغاز شد و تا اواخر دهه 70، بیش از 70 درصد قطعات این خودرو در داخل کشور تولید می‌شد.
در دهه 80 شمسی، همکاری ایران‌خودرو و پژو گسترش یافت و مدل‌های جدیدی مانند پژو 206 به بازار ایران معرفی شدند. پژو 206، که در سال 1998 در اروپا عرضه شده بود، به دلیل طراحی جوان‌پسند، مصرف سوخت پایین و قیمت مناسب، به یکی از محبوب‌ترین خودروهای بازار ایران تبدیل شد. این خودرو در تیپ‌های مختلف (از جمله تیپ 2، 5 و 6) و همچنین نسخه صندوقدار (206 SD) تولید شد و همچنان یکی از پرفروش‌ترین خودروهای ایران است.
پس از توافق برجام در سال 1394، همکاری ایران‌خودرو و پژو وارد فاز جدیدی شد. دو شرکت با تأسیس جوینت‌ونچر ایکاپ (ایران‌خودرو و پژو)، تصمیم به تولید و عرضه مدل‌های به‌روزتر پژو در ایران گرفتند. در این دوره، خودروهایی مانند پژو 2008، پژو 301 و پژو 508 به‌صورت وارداتی یا مونتاژی وارد بازار ایران شدند. پژو 2008، به‌عنوان یک کراس‌اوور کامپکت، در سال 1396 به بازار عرضه شد و به دلیل طراحی مدرن و امکانات مناسب، مورد توجه قرار گرفت. با این حال، خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها، این همکاری را متوقف کرد و تولید بسیاری از این مدل‌ها ادامه نیافت.
در سال‌های اخیر، مذاکراتی برای ازسرگیری همکاری بین ایران‌خودرو و پژو انجام شده است. در سال 1403، مدیرعامل ایران‌خودرو اعلام کرد که قرار است شرکتی با سهام 50-50 بین ایران‌خودرو و گروه پژو-سیتروئن (اکنون بخشی از استلانتیس) ایجاد شود. همچنین، اخباری از ورود مدل‌های جدید مانند پژو 408 و نسخه‌های به‌روزتر 508 به گوش می‌رسد، اما این برنامه‌ها به دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی هنوز به‌صورت کامل اجرایی نشده‌اند.
پژو طی سال‌ها حضور در ایران، مدل‌های متنوعی را به بازار عرضه کرده است که برخی از آن‌ها همچنان در خیابان‌های کشور دیده می‌شوند. در ادامه، به بررسی مدل‌های اصلی این برند در ایران می‌پردازیم:
پژو نقش مهمی در توسعه صنعت خودروسازی ایران ایفا کرده است. همکاری با ایران‌خودرو نه‌تنها باعث انتقال تکنولوژی به کشور شد، بلکه زمینه‌ساز تولید داخلی قطعات و ایجاد زیرساخت‌های صنعتی شد. مدل‌هایی مانند 405 و 206 به‌عنوان پایه‌ای برای خودروهای دیگر (مانند سمند و رانا) استفاده شدند و به نوعی ستون فقرات صنعت خودروسازی ایران را تشکیل دادند.
با وجود موفقیت‌های پژو در ایران، انتقاداتی نیز به این همکاری وارد است. برخی معتقدند که ادامه تولید مدل‌های قدیمی مانند 405 و 206، باعث عقب‌ماندگی صنعت خودروی ایران از استانداردهای جهانی شده است. همچنین، خروج یک‌جانبه پژو از ایران پس از تحریم‌ها، مشکلات زیادی برای ایران‌خودرو ایجاد کرد و نشان داد که این همکاری تا حدی یک‌طرفه بوده است.
با توجه به مذاکرات اخیر، احتمال ازسرگیری همکاری‌ها وجود دارد. ورود مدل‌های جدیدتر مانند 408 و 508 می‌تواند بازار ایران را متنوع‌تر کند، اما موفقیت این برنامه‌ها به شرایط سیاسی، اقتصادی و توانایی ایران‌خودرو در تولید با کیفیت بستگی دارد.
برند پژو با سابقه‌ای طولانی در ایران، نه‌تنها به‌عنوان یک خودروساز خارجی، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت صنعت خودروی کشور شناخته می‌شود. مدل‌هایی مانند 405، 206 و پارس، بخش مهمی از زندگی روزمره ایرانیان را تشکیل داده‌اند و همچنان در خیابان‌ها دیده می‌شوند. با این حال، برای آینده، نیاز است که همکاری‌ها به سمتی پیش برود که ایران بتواند از تکنولوژی‌های جدیدتر بهره‌مند شود و خودروهایی با استانداردهای جهانی تولید کند. پژو، با تاریخچه غنی و تجربه جهانی خود، می‌تواند همچنان شریکی ارزشمند برای صنعت خودروی ایران باشد، به شرطی که این همکاری به نفع هر دو طرف باشد.
