در خودروها سیستم های مختلفی به صورت همزمان کار می کنند تا بتوانید از این وسایل نقلیه به شکل بهینه استفاده کنید. در حالی که از نظر فنی سیستم رانش مهمترین قسمت و از نظر ایمنی سیستم ترمز مهمترین عضو در یک اتومبیل با هر اندازه و ابعادی به حساب می آیند، نمی توان اهمیت اگزوزها را نادیده گرفت. برای آشنایی کامل با طرز عملکرد اگزوز خودرو و وظیفه اصلی آن توصیه می شود حتما مقاله سیستم اگزوز در این لینک قرار داده شده را مطالعه فرمایید.
خصوصیات سیستم اگزوز خودرو
به عنوان یکی از سیستم های اصلی وسایل نقلیه مجهز به موتور احتراق داخلی، وظیفه سیستم اگزوز تخلیه فرآورده های ناشی از سوزاندن سوخت در موتور است. این فرآورده ها می توانند شامل هیدروکربن ها به شکل دوده، بخار آب و گازهایی مانند اکسیدهای کربن و اکسیدهای گوگرد باشند. اگر این مواد در سیلندرها یا فضای داخل موتور باقی بمانند و از آن تخلیه نشوند، هم می توانند سوزاندن سوخت را دچار مشکل کنند و هم در درازمدت زمینه ساز فرسودگی و خرابی اجزای داخلی موتور می شوند. بنابراین باید سازوکاری برای بیرون کشیدن آنها از داخل موتور طراحی شود که این سازوکار را با نام سیستم اگزوز می شناسیم.
اجزای سیستم اگزوز خودرو
همان طور که گفتیم، سیستم اگزوز به عنوان یکی از سیستم های اصلی خودرو از زمان اختراع وسایل نقلیه مجهز به موتور احتراق داخلی جزئی از آن بوده است. با این حال، نمونه های اولیه صرفا دارای یک لوله بودند که گازها را از موتور خالی می کرد و الزاماً هم مثل نمونه های مدرن تا پشت ماشین امتداد پیدا نمی کرد. به مرور زمان شکل این لوله تغییر کرد تا سرعت گازها و دوده خروجی از سیلندرها را پایین بیاورد و قطعات اضافی به آن افزوده شدند تا عملکردش را بهبود ببخشند. در حال حاضر، مهمترین اجزای سیستم اگزوز خودرو شامل قطعات زیر می شود:
- منیفولد یا چندراهی: اولین قسمت از این سیستم پس از موتور است که مستقیما با خروجی سیلندرها درگیر می شود. طراحی آن در بازار معمولا از استانداردهای مشخصی تبعیت می کند که دو مدل مختلف را شامل می شود: مدل ورودی متغیر و مدل طول متغیر.
- کاتالیزور: وظیفه جمع آوری گازهای سمی حاصل از احتراق و تبدیل آنها به گازهای کم خطرتر را دارد و بخشی از دوده تولیدی را هم در خود نگه می دارد تا دود خودرو تمیزتر و کم خطرتر شود. از نظر مکانی، بلافاصله بعد از منیفولد قرار دارد.
- منبع: با پخش کردن گاز و دود در داخل خود و گرفتن سرعت آن، کاری می کند که صدای سوت مانند خروج گاز از خودرو کاهش پیدا کند. به آن انباره هم می گویند، گرچه بیشتر با عنوان صدا خفه کن شناخته می شود.
- سر اگزوز: معمولا در مجاورت بدنه قرار گرفته و بسیاری از افراد ترجیح می دهند آن را با همان نام اگزوز صدا بزنند. وظیفه آن از این نظر مهم است که باید با سرعت هرچه تمام تر مواد دریافتی از موتور را به بیرون هدایت کند و به هیچ وجه نباید باعث تجمع آنها در پشت خودرو شود.
- لوله ها: ها اغلب به شکلی ساخته می شوند که تعویض راحتی داشته باشند و بنابراین در درازمدت، ترجیح تولیدکنندگان این بوده است که این قسمت ها زودتر از قطعاتی مثل منیفولد یا منبع خراب شوند.
خرابی های سیستم اگزوز خودرو
دسته اول خرابی هایی هستند که چندان جدی نیستند و در صورتی که به موقع به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید، می توانید آنها را با هزینه اندک رفع کنید. اما اگر این خرابی ها باقی بمانند می توانند به صدمات ثانویه شدیدتر و خطرناک تر منجر شوند. دسته دوم اما خرابی هایی هستند که در نتیجه آنها یکی از بخش های خودرو به صورت کامل تخریب شده است. این خرابی ها اغلب خود را به وضوح نشان می دهند و تعمیر سریع آنها یک ضرورت اساسی برای بهره برداری صحیح از ماشین است.
مهمترین دلایلی که می توانند به خرابی سیستم اگزوز منجر شوند عبارتند از:
- ضربه بر اثر حوادث یا رانندگی در مسیرهای سنگلاخ یکی از رایج ترین علل آسیب دیدگی اگزوز است. بسته به نوع ضربه و محل برخورد آن، ممکن است لوله، سر اگزوز، منیفولد یا کاتالیزور دچار خرابی شوند. این خرابی ها هم ممکن است شامل ترک خوردگی، شکستگی، نشت پیدا کردن، فرو رفتگی یا جدا شدن از کف خودرو باشند.
- استهلاک و فرسودگی به مرور زمان پیش می آید و گریزی از آن نیست، گرچه در مناطقی که هوای شرجی یا خاک شنی دارند ممکن است بیشتر خود را نشان بدهد. بر اثر استهلاک ممکن است زنگ زدگی، ترک خوردگی، سوراخ شدن و حتی شکستگی را به مرور زمان داشته باشید. اگر لوله استیل برای اگزوز استفاده شده باشد، میزان زنگ زدگی به مراتب کمتر خواهد بود، اما در غیر این صورت راهی برای جلوگیری از این آسیب وجود ندارد.
- سوخت نامناسب هم می تواند باعث آسیب دیدن اگزوز شود، به خصوص اگر کیفیت پایینی داشته و حجم سرب و گوگرد آن بالا باشد. این مواد اضافی هنگام تخلیه از موتور می توانند راه لوله اگزوز را چندین سال زودتر از موعد ببندند. اگزوزی که گرفته باشد توان موتور شما را پایین می آورد، صدای ناخوشایندی دارد و در درازمدت می تواند قطعات دیگر خودرو را هم مستهلک کند. پس حتما باید دقت داشته باشید که سوخت مناسب و باکیفیتی استفاده کنید. دقت کنید که بنزین معمولی و بنزین سوپر اگر به درستی از این مواد پاک نشوند، همچنان از نظر آسیب رساندن به اگزوز مشابه خواهند بود و استفاده از بنزین سوپر این مشکل را حل نمی کند.
علائم خرابی های سیستم اگزوز
بسته به اینکه خرابی مورد نظر در کدام قسمت و به چه علتی رخ داده باشد، چند علامت ممکن است آن را به شما نشان دهند. البته باید دقت داشته باشید که یک علامت می تواند همزمان چند ایراد را نشان بدهد، بنابراین با مشاهده هر کدام از این موارد پیشنهاد می شود به یک مکانیک ماهر و مجرب مراجعه کنید تا کل سیستم اگزوز را چک کند.
مهمترین این علائم عبارتند از:
- صدای غیرعادی
- لرزیدن خودرو
- به مشام رسیدن بوی نامطبوع از خودرو
- کاهش شتاب گیری و افزایش مصرف سوخت خودرو
- روشن شدن چراغ چک
صدای تلق تلق یا هر نوع صدای غیرعادی از قسمت زیر کابین خودرو یا مستقیما از دهانه اگزوز می تواند نشان دهنده خرابی در این سیستم باشد. البته دقت داشته باشید که این صدا الزاماً به معنای مشکل خرابی اگزوز نیست، بلکه می تواند ناشی از مشکلات شاسی یا موتور هم باشد. پس حتما در صورتی که صدای غیرطبیعی از زیر خودرو می شنوید، به یک مکانیک مطمئن مراجعه کنید تا آن را بررسی کند.
لرزش شدید، به خصوص هنگام روشن کردن ماشین یا زمانی که با سرعت نسبتاً بالایی رانندگی می کند، یکی از رایج ترین نشانه های خرابی اگزوز است. اینجا هم ممکن است با دلایل دیگری برای لرزیدن خودرو روبرو باشید، بنابراین بهتر است حتما از یک مکانیک مشورت بگیرید. با این حال اکثر اوقات لرزش به خرابی سیستم اگزوزی اشاره می کند.
اگر در موقعیت هایی مانند ایستادن پشت چراغ قرمز یا زمانی که منتظرید ماشین گرم شود بوی نامطبوع در فضای ماشین می پیچد، ممکن است با خرابی سیستم اگزوز روبرو باشید. این بوی نامطبوع اکثر اوقات شبیه دود است و استشمام مقدار زیاد آن باعث گلودرد می شود. دقت داشته باشید که تنفس گازهای خروجی موتور می تواند به خصوص برای کودکان یا افراد سالمند به شدت خطرناک باشد، بنابراین در صورتی هم که این علامت را مشاهده کردید حتما بلافاصله به مکانیک مراجعه کنید.
اگر مشکل گرفتگی لوله داشته باشید، گازهای خروجی از موتور پس زده شده و به سیلندرها برمیگردند. این اتفاق باعث می شود که فرآیند احتراق بنزین به درستی انجام نشود و در نتیجه راندمان موتور پایین بیاید. در چنین موقعیتی می بینید که با وجود فشار آمدن به موتور، ماشین شما شتاب خوبی نمی گیرد. کاهش راندمان موتور در درازمدت به خودرو صدمات جدی وارد می کند، پس حتما حواستان به این علامت هم باشد.
در نهایت هم روشن شدن چراغ چک را داریم. یکی از سیستم های هشداردهنده خودروها، چراغ چک موتور است. در بسیاری از خرابی های اگزوز این چراغ روشن می شود و به شما اعلام می کند که سیستم دچار مشکل شده است. برای مثال خرابی سنسور اکسیژن یکی از رایج ترین مشکلاتی است که از طریق روشن شدن چراغ چک موتور می توان متوحه آن شد. پس اگر این چراغ روشن شد، حتما با یک خرابی جدی روبرو هستید.
جمع بندی
در این مطلب تلاش کردیم علاقمندان را با سیستم اگزوز و خرابی های آن آشنا کنیم. سپس گریزی به علائم شناسایی این خرابی ها زدیم تا هنگامی که خودروی شما به مشکل برخورد کرد، بتوانید با توجه به آنها حضور خرابی را متوجه شوید. تعمیر اگزوز پس از به وجود آمدن خرابی در آن موضوع بغرنجی است، به خصوص اگر ندانید چه مراجعی برای تهیه قطعات باکیفیت این سیستم در بازار وجود دارد. با ما در پیا صنعت در ارتباط باشید.
منبع : https://fa.piasanat.com
