مقایسه گیربکس اتوماتیک با CVT
با اینکه اکثر خودروهای صفرکیلومتر در ایران همچنان با گیربکس دستی عرضه میشوند، اما طی سالهای اخیر، استفاده از گیربکسهای اتوماتیک و CVT رشد قابلتوجهی داشته است. تاکنون مقالات متعددی درباره مزایای گیربکسهای اتوماتیک منتشر شده است. اگرچه این نوع گیربکسها، بهویژه در ترافیکهای سنگین، موجب راحتی راننده میشوند، اما بین گیربکسهای اتوماتیک معمولی (که به گیربکسهای مبدل گشتاور نیز شناخته میشوند) و CVT تفاوتهای چشمگیری وجود دارد. در ادامه به این تفاوتها و کارکرد هر یک میپردازیم.
مطلب پیشنهادی: کلاچ برقی چیست؟
مکانیزم عملکرد گیربکس در خودروها
در هر خودرویی، پیشرانه بهعنوان قلب تپنده، انرژی شیمیایی سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. این انرژی از طریق چرخش میللنگ به گیربکس منتقل شده و در نهایت، با استفاده از چرخدندهها، موجب حرکت چرخها میشود. در خودروهای گیربکس دستی، راننده با استفاده از کلاچ و تعویض دندهها این فرآیند را مدیریت میکند. اما در گیربکسهای اتوماتیک، وظیفه تعویض دنده به عهده کامپیوترها و عملگرهای مخصوص است. هر دو نوع گیربکس اتوماتیک معمولی و CVT برای راحتی بیشتر راننده طراحی شدهاند، اما تجربه رانندگی با این دو نوع گیربکس متفاوت است.
عملکرد گیربکس اتوماتیک معمولی
همانطور که از نام این نوع گیربکس پیداست، فرآیند تعویض دنده بهصورت خودکار انجام میشود. برخلاف گیربکس دستی که به کلاچ خارجی نیاز دارد، در گیربکس اتوماتیک، کلاچهای داخلی با استفاده از سیستم هیدرولیکی و کنترل کامپیوتری درگیر میشوند.
زمانی که راننده پدال گاز را فشار میدهد، قدرت تولیدی پیشرانه از طریق واحد مبدل گشتاور به گیربکس انتقال مییابد. این مبدل گشتاور که از قطعاتی مانند توربین و استاتور تشکیل شده، با کمک روغن مخصوص، انتقال بهینه قدرت را تضمین میکند. علاوه بر این، سیستم چرخدنده سیارهای که شامل چرخدنده مرکزی، چرخدندههای سیارهای و حلقه بیرونی است، نسبتهای مختلف دنده را ایجاد میکند.
در این سیستم، ماژول کنترل گیربکس بهطور هوشمند، نسبت دنده مناسب را بر اساس شرایط رانندگی مانند سرعت و فشار بر پدالها انتخاب میکند. استفاده از چندین کلاچ در سیستم هیدرولیکی، تعویض دندهها را سریع و عملکرد خودرو را بهینه میسازد.
عملکرد گیربکس CVT
گیربکس CVT یا ضریب متغیر پیوسته نیز همانند گیربکس اتوماتیک، فرآیند تعویض دنده را بهطور خودکار انجام میدهد. اما تفاوت اصلی آن، در عدم وابستگی به دندههای فیزیکی است. این نوع گیربکس از سیستم تسمه و پولی برای انتقال قدرت بهره میبرد.
در این سیستم، یک پولی اصلی به میللنگ متصل است و پولی دوم با شفت ارتباط دارد. تسمه نیز این دو پولی را به هم متصل میکند. با تغییر قطر پولیها و موقعیت تسمه، نسبت دندههای بینهایت ایجاد میشود که باعث سواری نرم و کاهش تأخیر در تعویض دنده خواهد شد.
مزایای گیربکس اتوماتیک معمولی
گیربکسهای اتوماتیک معمولی به دلیل مبدل گشتاور قوی، شروع حرکت نرمتری را ارائه میدهند. بسیاری از خودروسازان، برای بهبود تجربه رانندگی، حالتهایی نظیر کامفورت، اکو، نرمال و اسپرت را نیز به این گیربکسها افزودهاند. تعویض دندهها در این نوع گیربکسها ملموستر است و حس رانندگی دینامیکتری را به راننده منتقل میکند.
اگرچه مصرف سوخت گیربکس اتوماتیک معمولی بالاتر از CVT است، اما با افزایش تعداد دندهها، این مشکل تا حدودی برطرف شده است. همچنین، هزینه تعمیر و نگهداری این نوع گیربکس کمتر بوده و تعمیرگاههای زیادی برای رفع مشکلات آن در دسترس هستند. با این حال، تأخیر در تعویض دنده و احتمال گیجی در شرایط خاص از نقاط ضعف آن محسوب میشود.
مزایای گیربکس CVT
گیربکسهای CVT به دلیل مصرف سوخت بهینه و سواری نرمتر شهرت دارند. وزن سبکتر این گیربکسها، آنها را به گزینهای محبوب برای خودروهای هیبریدی تبدیل کرده است. نبود دندههای فیزیکی، امکان حفظ نسبت دنده ایدهآل را فراهم کرده و از تأخیر در تعویض دنده جلوگیری میکند.
اگرچه این گیربکسها برای رانندگیهای هیجانی مناسب نیستند، اما با نصب پدال شیفتر، تجربه رانندگی نزدیک به گیربکسهای سنتی در برخی مدلها شبیهسازی شده است. با این حال، طول عمر کمتر و هزینه تعمیر بالاتر از معایب این نوع گیربکس است.
گیربکس CVT در خودروهای اقتصادی
به دلیل هزینه تولید پایینتر و مصرف سوخت کمتر، گیربکسهای CVT در خودروهای اقتصادی نظیر تویوتا کمری، هوندا سیویک و هیوندای النترا رواج یافتهاند. همچنین، خودروهایی چون میتسوبیشی میراژ و نیسان ورسا 2024 از این نوع گیربکس بهره میبرند.
در مقابل، گیربکسهای اتوماتیک معمولی به دلیل هزینه بالای تولید، بیشتر در خودروهای گرانقیمت مانند هیوندای سوناتا 2024 ، تویوتا راو ۴ و فورد موستانگ دیده میشوند.
جمع بندی
انتخاب بین گیربکس اتوماتیک معمولی و CVT به نیازها و سبک رانندگی شما بستگی دارد. اگر به دنبال رانندگی نرم و مصرف سوخت بهینه هستید، گیربکس CVT گزینه مناسبی است. اما اگر حس دینامیک و عملکرد قدرتمندتر را ترجیح میدهید، گیربکس اتوماتیک معمولی انتخاب بهتری خواهد بود. اگر نیاز دارید بدانید چه ماشین هایی گیربکس cvt دارند ؟ این مقاله را مطالعه نمایید.
